Balada e murimit në studimet shqiptare

Abstract

Balada e murimit është një nga më të vjetrat dhe më të njohurat në folklorin shqiptar. Motivi i saj është sakrifikimi i një gruaje të re në themelet e një kalaje, të një ure, ose të një objekti tjetër të rëndësishëm për etninë. Përhapja e këtij motivi i kalon kufijtë ballkanikë.

Fqinjët e shqiptarëve, për rrethana më të favorshme historike, gjeopolitike dhe të tjera, kanë mundur të botojnë epet dhe këngët e tyre që përpara një shekulli e gjysmë, e bashkë me to edhe variantet e baladës së murimit. Variantet shqiptare të mbledhura e të botuara ishin gjithnjë në disavantazh, më të pakta në numër dhe të pa ekspozuara siç duhet në literaturën e Evropës së asaj kohe. Në studimet e bëra në dekadat e fundit nga filologë dhe folkloristë shqiptarë vlerësohet veçanërisht legjenda për murimin në kalanë e Shkodrës.

Në këtë shqyrtim qëllimi është të evidentohet se si është studiuar kjo baladë, që nga koha e mbledhjes së saj e deri më sot, si ka evoluar dokumentimi i varianteve dhe çfarë progresi ka në interpretimin e tyre, referuar edhe studiuesve dhe shkollave që kanë influencuar më shumë.